Xơ vữa mạch máu - biến chứng nguy hiểm do cao huyết áp

Một trong những biến chứng nguy hiểm của bệnh cao huyết áp là xơ vữa mạch máu. Không chỉ gây tổn thương nghiêm trọng đến tình hình sức khỏe thường ngày của người bệnh, nó còn đe dọa đến tính mạng của họ nếu không kịp thời có phương án điều trị sớm.

Bệnh cao huyết áp ngày càng gia tăng trong khi lối sống, sinh hoạt hiện đại đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Xu hướng đó cũng làm tăng khả năng dẫn đến bệnh xơ vữa mạch máu. Điều này đang dần trở thành mối lo ngại lớn cho toàn xã hội và đe dọa tính mạng của chính người bệnh.

Huyết áp cao và xơ vữa mạch máu

Xơ vỡ mạch máu là gì?

Xơ vữa mạch máu còn được gọi là xơ vữa động mạch, là một dạng rối loạn thường gặp, xảy ra khi chất béo, cholesterol và các thành phần khác tích tụ trong lòng mạch máu hình thành nên một cấu trúc gọi là các mảng xơ vữa mạch máu. Chủ yếu và thường gặp nhất ở người bệnh là tình trạng xơ vữa trong lòng động mạch.

Bệnh lý xơ vữa mạch máu là lý do chính gây ra cơn đau tim và đột quy. Bệnh lý xơ vữa mạch máu ảnh hưởng tất cả mạch máu trong cơ thể như:

• Bệnh động mạch cảnh: động mạch cảnh đưa máu đến não. Nếu xơ vữa xảy ra ở động mạch cảnh và gây hẹp và/hoặc tắc nghẽn gây ra bệnh cảnh đột quỵ.
• Bệnh động mạch vành: động mạch vành đưa máu đến cơ tim. Nếu xơ vữa xảy ra ở động mạch vành và gây hẹp và/hoặc tắc nghẽn động mạch vành gây cơn đau tim.
• Hẹp động mạch thận: động mạch thận đưa máu đến thận. Nếu xơ vữa xảy ra ở động mạch thận gây bệnh lý tăng huyết áp.
• Bệnh động mạch ngoại vi: động mạch ngoại vi đưa máu đến các chi trên và dưới. Nếu xơ vữa xảy ra ở động mạch chi dưới gây triệu chứng đau cách hồi khi đi.

Khi mảng xơ vữa nứt vỡ sẽ tạo ra các cục máu đông, gây lấp kín thành mạch. Chúng gần như đóng vai trò chủ đạo trong các biến cố tim mạch: nhồi máu cơ tim, nhồi máu não, tắc mạch chi… 

Xơ vữa mạch máu còn được gọi là xơ vữa động mạch

Xơ vữa mạch máu là biến chứng của cao huyết áp?

Đúng vậy. Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch chưa được xác định cụ thể. Tuy nhiên các nhà khoa học đã chứng minh được sự hình thành các mảng xơ vữa có liên quan đặc biệt đến sự tổn thương của các tế bào nội mạc.

Nội mạc là lớp tế bào mỏng trong cùng của thành mạch, có vai trò bảo vệ thành mạch và sinh ra các chất chống lại xơ vữa động mạch.

Huyết áp cao tác động lên động mạch khiến nội mạc tổn thương. Khi nội mạc suy yếu, nó không còn khả năng chống lại sự hình thành xơ vữa động mạch, ngược lại còn thu hút các cholesterol xấu cùng các tế bào bạch cầu, lâu dần sẽ hình thành nên các mảng xơ vữa động mạch.

Huyết áp tăng tăng nguy cơ bị các biến chứng đột quỵ não và bệnh tim mạch lên 3 – 5 lần. Theo ước tính, mức tăng 5mmHg của huyết áp tâm trương kéo dài, nguy cơ đột quỵ tăng 34% và nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng 21%.

Cao huyết áp làm xơ vữa động mạch

Triệu chứng nhận biết

Ở giai đoạn sớm của xơ vữa động mạch thường không có dấu hiệu rõ rệt. Về sau, các triệu chứng sẽ biểu hiện rõ hơn do mảng xơ vữa đã phát triển khiến động mạch bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn đến mức nó không thể cung cấp đủ máu cho các cơ quan và mô của người bệnh.

Lúc này, các triệu chứng cụ thể sẽ tùy thuộc vào vị trí tổn thương của các động mạch. Cụ thể:

• Xơ vữa động mạch vành: Đau thắt ngực, khó thở, mệt mỏi;
• Xỡ vữa động mạch cảnh: Đau đầu, chóng mặt, trí nhớ kém, tê mỏi tay chân, thị lực suy giảm;
• Xơ vữa động mạch ngoại biên: Vết thương ở chi lâu lành, đau đớn khi vận động, chuột rút, hoại tử;
• Xơ vữa động mạch thận: Ăn mất ngon, phù nề tay chân, khó tập trung.

Điều trị cao huyết áp sẽ ngăn ngừa xơ vữa mạch máu

Nếu được phát hiện sớm thì việc chữa trị bệnh xơ vữa mạch máu sẽ hiệu quả và đơn giản hơn nhiều. Cách duy nhất để bạn biết về sự có mặt của các mảng xơ vữa sớm nhất đó là kiểm tra sức khỏe định kì.

Các đối tượng người bệnh cao huyết áp càng cần phải kiểm soát chỉ số huyết áp một cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Cách phòng ngừa đơn giản nhất, nhưng tốt nhất chính là thay đổi lối sống:

• Tập thể dục thường xuyên: Luyện tập tối thiểu 30 phút mỗi ngày giúp ngăn ngừa bệnh lí tim mạch và kiểm soát các yếu tố gây xơ vữa động mạch;
• Ăn uống lành mạnh: ăn nhiều rau xanh, trái cây, protein từ thịt nạc, cá. Hạn chế các chất béo bão hòa, thay thế bằng chất béo tốt từ dầu thực vật như oliu, dầu hướng dương.

Bắt đầu bằng cách thay đổi lối sống ở trên ngay cả khi bạn còn khỏe mang lại hiệu quả tốt về lâu dài cho sức khỏe và cuộc sống của chính bạn.

Ngoài ra, trong nhà lúc nào cũng phải có một chiếc máy đo huyết áp. Kiểm tra đều đặn mỗi sáng tối để kiểm soát tốt nhất chỉ số huyết áp tăng giảm của chính mình và người thân.